Τι προτείνουν οι Οικολόγοι Πράσινοι για την οικονομία

Να επενδύσουμε στη διέξοδο από την κρίση 

Μερικές φορές, ειδήσεις που δεν έχουν απασχολήσει πολύ τη δημοσιότητα μπορεί να κρύβουν στοιχεία – κλειδιά για την ανάλυση των εξελίξεων και το σχεδιασμό λύσεων. Στην κατηγορία αυτή ανήκουν τρεις ειδήσεις των τελευταίων εβδομάδων:  

• Στη 1 Ιουνίου δημοσιοποιήθηκε παρουσία του πρωθυπουργού η Έκθεση της  Τράπεζας της Ελλάδος για το κόστος της κλιματικής αλλαγής στην Ελλάδα http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=1984659: θα είναι 700δις ευρώ, δυο φορές όσο το συνολικό χρέος που ήδη μας πνίγει.
•  Στις 21 Μάιου ο Matthias Kollatz-Ahnen, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων δήλωσε ότι η τράπεζά του είναι διαθέσιμη να χρηματοδοτήσει ένα 15ετές Σχέδιο Μάρσαλ για την ελληνική οικονομίαhttp://www.sueddeutsche.de/geld/griechenland-marshall-plan-fuer-ein-marodes-land-1.1099950
• Στις 7 Ιουνίου, ο Ντανιέλ Κον Μπεντίτ ζήτησε στο ευρωκοινοβούλιο να ελεγχθούν οι ελληνικές καταθέσεις στο εξωτερικό, για να πάρει μάλιστα θετική απάντηση από τον κ. Μπαρόζο. http://tvxs.gr/news/

Και οι τρεις αυτές ειδήσεις, έρχονται να συναντήσουν προτάσεις του ελληνικού πράσινου κινήματος. Οι Οικολόγοι Πράσινοι λέμε από την αρχή ότι χρειαζόμαστε ΤΑΥΤΟΧΡΟΝΗ ΔΙΕΞΟΔΟ από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση, και επιμένουμε ότι είναι απόλυτη (και εφικτή) προτεραιότητα να επενδύσουμε στη διέξοδο από την κρίση. Από το Μάιο του 2010 ζητάμε συνεχώς να ελεγχθούν φορολογικά τα κεφάλαια που βγήκαν εκτός Ελλάδος με την κρίση, ενώ το έχουμε θέσει χωρίς αποτέλεσμα ακόμη και στον ίδιο τον υπουργό Οικονομικών.

 Παράθυρο σ’ ένα σκοτεινό δωμάτιο

Η Ελλάδα βιώνει σήμερα μια βαθιά και πολυεπίπεδη κρίση, στην οικονομία, την κοινωνική συνοχή, το περιβάλλον, τις αξίες και τους θεσμούς, την πολιτική. Ειδικά για την οικονομία, έχουμε μια κρίση τόσο ελληνική όσο και ευρωπαϊκή:

• Στην ελληνική της διάσταση, είμαστε ο αδύναμος κρίκος της ευρωζώνης: όμηροι ταυτόχρονα στο χρέος, το δημοσιονομικό έλλειμμα και το ελλειμματικό ισοζύγιο.
• Στην ευρωπαϊκή διάσταση έχουμε ένα κοινό νόμισμα σε σαθρά θεμέλια: χωρίς ομοσπονδιακές δομές, χωρίς επαρκή κοινό προϋπολογισμό και μεταβιβάσεις, με μια Κεντρική Τράπεζα που επί χρόνια διευκόλυνε τον υπερδανεισμό όταν δεν έπρεπε, και που τώρα στραγγαλίζει τις πιο αδύναμες οικονομίες την ώρα που χρειάζεται να ανασάνουν.

Στο δύσκολο αυτό οικονομικό τοπίο, η Πράσινη Πρόταση είναι να δώσουμε απόλυτη προτεραιότητα στην ταυτόχρονη διέξοδο από την οικονομική, κοινωνική και περιβαλλοντική κρίση:

• Με τόνωση της οικονομίας με εκτεταμένες επενδύσεις για τις «υποδομές βιωσιμότητας» που λείπουν από την οικονομία
• Με μαζική δημιουργία νέων πράσινων θέσεων εργασίας ή διατήρηση-πρασίνισμα υπαρχόντων.

• Με ανασχεδιασμό της οικονομίας και συμφιλίωσή της με το περιβάλλον.

Το πλαίσιο αυτό, περιλαμβάνει και τη διάσταση της δημοσιονομική εξυγίανσης, όχι τόσο για λόγους οικονομικής ορθοδοξίας αλλά πρώτα ως διαγενεακή δικαιοσύνη, καθώς καμιά γενιά δεν έχει δικαίωμα να μεταφέρει στις επόμενες το οικονομικό ή περιβαλλοντικό κόστος της δικής της ευημερίας.

Οι απαντήσεις αυτές αναπτύσσονται σε όλα τα επίπεδα:

• Σε εθνική κλίμακα, όπου κεντρικοί άξονες οφείλουν να είναι η βιώσιμη ανασυγκρότηση της υπαίθρου (ιδιαίτερα των ορεινών και ημιορεινών περιοχών), η απεξάρτηση από το πετρέλαιο και το λιγνίτη, η αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών (από καθαρές ακτές μέχρι ποιοτική δημόσια παιδεία) ως αντίβαρο στη συρρίκνωση της αγοραστικής μας δύναμης.
• Σε τοπικό επίπεδο, με βιώσιμες απαντήσεις στα πλαίσια της αυτοδιοίκησης και της τοπικής οικονομίας, αλλά και με θεσμούς κοινωνικής οικονομίας που θα λειτουργούν και ως «δίχτυ ασφαλείας» για τους ασθενέστερους: συνεταιρισμοί παραγωγών καταναλωτών, τράπεζες χρόνου, δίκτυα ανταλλαγών και παράλληλα τοπικά «νομίσματα». 
• Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, με επαναθεμελίωση της ευρωζώνης σε βάσεις επαρκών δημόσιων πόρων (όπως Φόρος Χρηματοοικονομικών Συναλλαγών και ευρωομόλογα), φορολογικής και οικονομικής συνοχής (με εύρωστο κοινό προϋπολογισμό και ισχυρή περιφερειακή πολιτική), ενσωμάτωσης της κοινωνικής και περιβαλλοντικής διάστασης σε νέους οικονομικούς δείκτες. Η κοινή αυτή πρόταση των Πράσινων, ως απάντηση στο «Σύμφωνο για το Ευρώ», έχει κωδικοποιηθεί στο Σύμφωνο Βιώσιμης Ευημερίας, http://www.ecogreens-gr.org/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=2242:--------l---r-,

Οι πόροι για να επενδύσουμε σε μια βιώσιμη διέξοδο, μπορούν να προέλθουν:  

• Από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το «Σχέδιο Μάρσαλ» που αναφέραμε ως είδηση στην αρχή.
• Από «επενδυτικά ευρωομόλογα» που θα πρέπει να εκδοθούν στο πλαίσιο μιας πανευρωπαϊκής πολιτικής εξόδου από την κρίση.
• Από μια ισχυρή και στοχευμένη ευρωπαϊκή πολιτική Περιφερειακής Συνοχής, όπου αυτή την περίοδο οριστικοποιούνται οι βασικές κατευθύνσεις για μετά το 2013.
• Από «εκτροπή» των κρατικών εγγυήσεων για τις τράπεζες (που δυστυχώς διοχετεύθηκαν σε τοξικά ελληνικά ομόλογα), προς την πραγματική οικονομία και προς πράσινες επενδύσεις σε επίπεδο νοικοκυριών.
• Από την αποτελεσματική κάλυψη της υστέρησης των δημόσιων εσόδων, κάλυψη που πρέπει να αποτελέσει πολιτική προτεραιότητα.
• Από αναμόρφωση της φορολογίας, ως εργαλείου για ενθάρρυνση-αποθάρρυνση δραστηριοτήτων, ανάλογα με τις θετικές ή αρνητικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον και την κοινωνία.
• Από βιώσιμες χρήσεις στην υπάρχουσα δημόσια περιουσία.
• Από βιώσιμη δημοσιονομική εξυγίανση, χωρίς επιθέσεις στην κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
• Με επείγουσα προώθηση των «περιβαλλοντικών εργαλείων», όπως το  δασολόγιο και ο βιώσιμος χωροταξικός σχεδιασμός.

Μέρος της λύσης, όχι όμως και λύση καθεαυτή, είναι και η αναδιάρθρωση του χρέους. Πέρα από τυχόν απεχθή χρέη που απαιτούν Λογιστικό Έλεγχο, κριτήριο είναι τι μέρος του μπορεί να αποπληρωθεί χωρίς να πληγεί μόνιμα η βιωσιμότητα της χώρας. Για το υπόλοιπο πρέπει να βρεθεί λύση επιμερισμού του βάρους σε ευρωπαϊκό επίπεδο - στο πλαίσιο των προτάσεων που καταθέτουν και οι Πράσινοι - με παράλληλη  διεκδίκηση νομισματικής και περιφερειακής πολιτικής που να δίνει ανάσες στις ασθενέστερες οικονομίες. Μια τέτοια αλλαγή ευρωπαϊκής πολιτικής θα επιτρέψει και αποπληρωμή ,μεγαλύτερου μέρους του χρέους.  

Συσσωρεύοντας αδιέξοδα και επιβραβεύοντας το χειρότερο

Η πράσινη πρόταση που μόλις σκιαγραφήσαμε, βρίσκεται στον αντίποδα των κλασσικών συνταγών ύφεσης - πάγιας πολιτικής του ΔΝΤ - που εξακολουθούν να προωθούνται τόσο με το Μνημόνιο όσο και με το Μεσοπρόθεσμο (οι σχετικές παρατηρήσεις των Οικολόγων Πράσινων, στο http://www.ecogreens-gr.org/cms/index.php?option=com_content&view=article&id=2244:51-----)

. Στην ουσία:  

• Στύβουν την οικονομία, αντί να την αναπροσανατολίσουν.
• Ρίχνουν όλο το βάρος στη δραστική υποτίμηση της εργασίας, αντί να ασχοληθούν σοβαρά με όσα δημιουργούν το έλλειμμα ανταγωνιστικότητας.
• Περιμένουν ανάκαμψη μέσω άμεσων ξένων επενδύσεων, όπου προωθούν ως ανάπτυξη ό,τι πιο αδιέξοδο: εξορύξεις, τουρισμός all inclusive με μηδενική σχεδόν σύνδεση με την τοπική οικονομία, εμμονή με τα υδροβόρα γήπεδα γκολφ σε άνυδρες περιοχές, «χτίζουμε και πουλάμε» για εκατοντάδες χιλιάδες τουριστικές κατοικίες σαν αυτές που έφεραν τη φούσκα των ακινήτων στην Ισπανία και σήμερα ερημώνουν αδιάθετες.
• Θυσιάζουν τη χώρα και την κοινωνία, θεωρώντας απόλυτη προτεραιότητα την εξυπηρέτηση του χρέους.

Σε επίπεδο κοινωνίας, το «αλλάζουμε ή βουλιάζουμε», για την κυβέρνηση (αλλά και την τρόικα που εγκρίνει τα μέτρα) έχει ήδη γίνει «ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΟΥΜΕ Ο,ΤΙ ΧΕΙΡΟΤΕΡΟ»:  

• Η περαίωση επιβράβευσε τη φοροδιαφυγή.
• Τα σχέδια για μαζική νομιμοποίηση αυθαιρέτων (και δεν πρόκειται εδώ για την αυτοσχέδια στέγαση των φτωχών της δεκαετίας του ’60), τη λεηλασία σε βάρος του περιβάλλοντος.
• Η εξαίρεση της αγοράς κατοικιών από το Πόθεν Έσχες, επιβραβεύει το μαύρο χρήμα.

Σηκώνοντας (και) το γάντι για τη συναίνεση

Οι δύο τελευταίες πολιτικές αποτελούν και προϊόν διακομματικής συναίνεσης, λέξη που τελευταία ακούγεται πολύ. Για την κοινωνία, εξίσου χρήσιμες με τις συναινέσεις μπορούν να είναι και οι αντιπαραθέσεις με ουσία και αντίκρισμα, όμως το πολιτικό σύστημα δυστυχώς δεν είναι σε θέση να δώσει ούτε το ένα ούτε το άλλο.

Τα δύο κόμματα εξουσίας, έχουν πάντως κοινές στρατηγικές και σε πολλά από τα χειρότερα συναινούν ήδη. Συναινούν στην έμφαση στις ιδιωτικοποιήσεις και τις περικοπές δαπανών, και στην αδιαφορία (για να μην πούμε κάτι χειρότερο) για την απαραίτητη αναβάθμιση των συλλογικών αγαθών και των υπηρεσιών που δικαιούμαστε ως πολίτες. Εκεί που δε συναινούν είναι στην από κοινού ανάληψη του πολιτικού κόστους.

Το γάντι που πέταξε ο πρωθυπουργός για συναίνεση, σίγουρα δεν απευθύνεται στις πολιτικές δυνάμεις με τις οποίες αρνείται ο ίδιος να συνομιλήσει. Από την πλευρά μας όμως θα το σηκώσουμε, έστω και ως παρείσακτοι. Μια ειλικρινής λοιπόν αναζήτηση συναίνεσης θα έπρεπε να περιλαμβάνει ουσιαστική συζήτηση για:

• Τι διεκδικούμε ΓΙΑ την Ευρώπη ως Ευρωπαίοι πολίτες, για βιώσιμη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης, όχι μόνο τι ζητάμε ΑΠΟ αυτήν ως αδύναμος κρίκος της.
• Τι μπορεί να αντέξει η χώρα: ποιες θα πρέπει να είναι οι κόκκινες γραμμές στη φορολογία, τις περικοπές, στα κριτήρια και τα όρια που θέτουμε για τη δημόσια περιουσία και τις ιδιωτικοποιήσεις.
• Τι δεν πήγε καλά με το Μνημόνιο 1, τι διασφαλίζει ότι δεν θα συμβεί το ίδιο και με τα επιπλέον μέτρα.
• Με τι τρόπους και επιχειρήματα απευθυνόμαστε στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, πώς ανατρέπουμε τα στερεότυπα, πώς εξηγούμε πειστικά τις ευρωπαϊκές παραμέτρους του ελληνικού προβλήματος.
• Τι γίνεται αν η Κομισιόν και οι κυβερνήσεις αρνηθούν τις ελληνικές προτάσεις. Τι μέτρα θα απαιτούσε ένα σενάριο άμεσου μηδενισμού του πρωτογενούς ελλείμματος, αν δε θέλαμε να υποχωρήσουμε στις απαιτήσεις τους; 

Προς το παρόν πάντως ζητούν βοήθεια για διλήμματα που έχουν δημιουργήσει και οι ίδιοι:

• Με την απουσία πολιτικής βούλησης να αναμετρηθούν με τη φοροδιαφυγή, τη διαφθορά και τις γκρίζες περιουσίες.
• Με την άρνηση να κάνουν και οι ίδιοι θυσίες: ενδεικτικά ο προϋπολογισμός της Βουλής και της ΠτΔ παραμένει στα ίδια επίπεδα.
• Με την επιμονή τους να διαπραγματεύονται με τα χέρια ψηλά και την αδυναμία τους ακόμη και να διανοηθούν ότι θα μπορούσαν να διεκδικήσουν αλλαγές πολιτικής σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Για ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο

Η ανάγκη λοιπόν για θετικές προτάσεις και βιώσιμη διέξοδο μας φέρνει:

• Απέναντι στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα και το Μνημόνιο, γιατί άλλο δημοσιονομική εξυγίανση και άλλο επίθεση στην κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
• Απέναντι στο λαϊκισμό της μειωμένης φορολογίας, που καταφέρνει να συνδυάσει τη νεοφιλελεύθερη κοινωνική αναλγησία του Ρήγκαν με την απόλυτη ανευθυνότητα του «Τσοβόλα δώστα όλα». Αν θέλουμε κάποια στιγμή να αφήσουμε πίσω μας την κρίση, δε χρειαζόμαστε ούτε υψηλότερη ούτε χαμηλότερη φορολογία, αλλά φορολογία δικαιότερη, πιο στοχευμένη και ανταποδοτικότερη, που να εισπράττεται εξ ολοκλήρου.  
• Απέναντι και τον αντιευρωπαϊκό λαϊκισμό που επιμένει ότι εκτός ευρώ και Ε.Ε. θα είμαστε καλύτερα, χωρίς να αναφέρει ότι πάγια πολιτική του Δ.Ν.Τ. είναι ΚΑΙ οι υποτιμήσεις εθνικού νομίσματος, ούτε ότι αυτό θα στοίχιζε στην αγοραστική δύναμη των εργαζομένων ακόμη περισσότερο από το Μνημόνιο. Ας μας πουν ποιας από τις γειτονικές μας χώρες, που πέρασαν κι αυτές θεραπείες σοκ και οι περισσότερες δε συμμετέχουν προς το παρόν στην Ε.Ε,, θα ήθελαν να ακολουθήσουμε την πορεία. 

Οι Οικολόγοι Πράσινοι απορρίπτουμε τόσο αυτό που συμβαίνει σήμερα, όσο και τη νοσταλγία για την πριν το Μνημόνιο αδιέξοδη εποχή. Θέλουμε να βάλουμε τις βάσεις για ένα άλλο πρότυπο Βιώσιμης Ευημερίας, ένα Νέο Κοινωνικό Συμβόλαιο, στηριγμένο κυρίως στην αλληλεγγύη, τα συλλογικά αγαθά και την ποιότητα ζωής ως δικαίωμα για όλους, ανεξάρτητα από αγοραστική δύναμη.

Αισθανόμαστε τη μη βία και την  αυτενέργεια των πολιτών, όπως εκφράζονται στις πλατείες με το κίνημα των τελευταίων εβδομάδων, ως σημαντική ελπίδα για όλη την ελληνική κοινωνία. Στην πρόσκλησή τους, που μας καλεί μάλιστα για πρώτη φορά να απεργήσουμε και ως καταναλωτές, θα είμαστε παρόντες κι εμείς.

Το κείμενο αποτελεί επεξεργασμένη μορφή εισήγησης από τον εκπρόσωπο Τύπου των Οικολόγων Πράσινων Γιάννη Παρασκευόπουλο της παρουσίασης της πολιτικής πρότασης των Οικολόγων Πράσινων για την οικονομία και την κρίση, στις 14 Ιουνίου, στην αίθουσα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Αθήνα.